نکات مهم مدیریت پرواربندى گوسفند|پرورش گوسفند

اهمیت پرواربندی گوسفند و نکات مهم مدیریتی آن

در چند دهه اخیر به علت افزایش شدید جمعیت و افزایش تقاضا براى مواد پروتئینى بویژه گوشت قرمز، لزوم توجه به تولید هرچه بیشتر و اقتصادى تر این فرآورده ها بیش از پیش افزایش یافته است. بر اساس استاندارد هاى جهانى مصرف سالیانه گوشت قرمز سرانه  35.5 کیلوگرم  بایستى باشد، اما در کشور ما این رقم حدود 20 کیلو گرم در سال است که کاهش جدى را از توصیه هاى کار شناسان تغذیه اى جهان نشان مى دهد. در کشور سالیانه حدود 30 درصد از جمعیت دامى گوسفند شامل بره هاى نر، گوسفندان نابارور، قصر و پیر کشتار مى گردند و قسمت اعظم تولیدات پروتئینى کشور را تأمین مى کنند. با این حال سالانه تعداد زیادى بره هاى کم سن و سال، دام هاى لاغر و مازاد گله که مناسب پرواربندى هستند به علت مشکلات مدیریتى و تغذیه اى متأسفانه نابهنگام کشتار شده و ظرفیت تولید گوشت قرمز کشور شدیدا کاهش مى یابد. پرواربندى یکى از روشهاى مهم در بالا بردن تولیدات گوشت قرمز بدون افزایش تعداد دام مى باشد که در کشور ایران هم به دلیل کمبود گوشت، واردات آن و افزایش تدریجى جمعیت، این ماده خوراکى با ارزش امروزه مورد توجه دامپروران در مناطق روستایى و حاشیه شهر ها قرار گرفته است و با اجراى روش هاى صحیح پرواربندى و توجه به نکات مدیریتى پرورش گوسفند به روش پرواربندى حتى مى توان واردات گوشت قرمز به کشور را به صفر رسانده و کشورمان از نظر تولید گوشت قرمز خودکفا باشد.

 گوسفند حیوانی چهار پا و اهلی است که دیر زمانی است با انسان زندگی کرده است .گوسفند حیوان مفیدی است که می توان از گوشت، پشم ، پوست و حتی احشام داخلی شکمش برای موارد گوناگون استفاده کرد. گوسفندها در انواع و نژادهای گوناگون وجود دارند که در زیر به آن اشاره میکنیم. قبل از اینکه در مورد نژاد های گوسفندان توضیحاتی بدهیم بد نیست خود کلمه نژاد را معنی کنیم. نژاد به گروه یا دسته ای از حیوانات هم جنس گفته می شود که دارای خواص ژنتیکی و ظاهری یکسان هستند. این تنوع نژادی بسته به جغرافیایی محل زندگی ، وزن ، میزان چربی و دنبه بدن همچنین میزان زاد و ولد گوسفندان متفاوت است.
آشنایی با انواع نژاد گوسفندان که در هنگام خرید گوسفند زنده به دردمان میخورد

گوسفند زنده تهران

پروار بندى چیست؟

پرواربندى عبارت است از تغذیه متعادل دام هاى جوان (کمتر از یکسال) به منظور تولید گوشت در یک مدت زمان و وزن معین. یا به تعریفى دیگر به افزایش وزن دام هاى لاغر و یا دامهایى که رشد کافى نکرده اند، بوسیله تغذیه با یک جیره غذایى مناسب و در طى مدت زمان معینى پرواربندى گفته مى شود.

مهم ترین مزایاى پرواربندى گوسفند

-1 استفاده از حداکثر ظرفیت تولید گوشت دام ها: با کاهش دام هاى موجود بر روى مراتع با تغذیه مناسب یک بره با وزن 60 کیلو به جاى دو بره با وزن 30 کیلو )تغذیه نامناسب بر روى مرتع( تولید مى شود. اگر در پرورش داشتى گوسفند تعداد نتاج به ازاى هر راس دام ملاک بود در اینجا حداکثر ظرفیت بالقوه دام مطرح است.

-2 جلوگیرى از کشتار بى رویه دامهاى قابل پروار و بهره گیرى از پتانسیل ژنتیکى آن ها در سطح کشور به منظور افزایش تولیدات دامى به خصوص گوشت قرمز و جلوگیرى از واردات آن.

-3 افزایش کیفیت گوشت: تغذیه مناسب و متعادل علاوه بر افزایش میزان رشد، کیفیت گوشت را نیز بهبود مى دهد. گوشت گوسفندان لاغر در اثر وجود بافت پیوندى به جاى چربى داخل عضلانى، سفت تر و تیره تر است ولى بسیارى از عضلات دام هاى پروارى از الیاف ظریف تشکیل شده و طعم گوشت به خاطر متناسب بودن میزان چربى بافت ها، لذیذ تر و کیفیت بهترى دارد.

-4 اشتغال زایى و فعال شدن نیروهاى غیر فعال و بیکار در روستا ها

-5 برگشت سریع سرمایه: چون پس از 3 تا 4 ماه اصل سرمایه و سود حاصل دریافت مى شود سرمایه گذار تمایل زیادى به پرواربندى دارد.

-6 کمک به حفظ مراتع کشور. بره هایى که به دلیل همزمان نبودن زایش فاقد رشد کافى باشند و یا بره هاى اول زایش که به دلیل تلف شدن مادر، عدم مصرف شیر کافى، بیمارى ها وزن مناسب ندارند، چوبدار آن ها را خریدارى و روى مرتع بمدت 4 تا 12 ماه پرورش مى دهند که این بشدت به مراتع آسیب وارد مى کند.

-7 افزایش ظرفیت تولیدات دامى کشور

نکات مهم مدیریت پرواربندى گوسفند

-1 انتخاب نژاد مناسب پروار: نژادهاى که افزایش وزن روزانه آن ها بالاست مناسب پروار هستند. نژادهایى مانند شال، قزل، بختیارى، افشارى و مغانى داراى افزایش وزن روزانه 200 تا 220 گرم هستند که معمولا براى پروار پرورش مى یابند. هر چند که نژادهاى مهربانى و کردى و لرى نیز مناسب پرواربندى هستند. دام مناسب باید درشت، اندامى سالم، دست و پاى بلند و کشیده، شکم جمع و جور و فاقد افتادگى، عدم لنگش و ریختگى مو، عدم اسهال و ترشحات بینى و اطراف چشم داشته باشد و بین دام ها نیز یکنواختى وجود داشته باشد.

-2 انتخاب دام مناسب پروار: در اکثر واحدهاى پرواربندى، بیشترین نوع دام پروارى بره هاى جوان علفى هستند. البته دام هاى دیگر نظیر بره هاى شیرى، شیشک (بره هایى که حدودا 12 ماهه هستند(، میش هاى پیر و قصر نیز پروار مى شوند. دام ها باید از میدان دام هاى مناسب و معروف خریدارى شوند.

-3 زمان مناسب خرید دام: با توجه به مشکلات کمبود علوفه و تغذیه در اواسط و اواخر تابستان پرورش دهندگان تمایل زیادى براى فروش بره ها دارند و لذا قیمت دام ها خیلى کم بوده و بهترین موقع براى خرید دام ها مى باشد.

-4 ایجاد جایگاه مناسب جهت پرواربندى: بطور کلى باید شرایط زمین، درجه حرارت، رطوبت و وضعیت آب منطقه بررسى شود. چرا که گوسفندان از کوران باد و رطوبت زیاد رنج مى برند. براى ساخت جایگاه باید از مصالح مناسب و تأسیسات استاندارد استفاده شود.

-5 قرنطینه و انجام امور بهداشتى بر روى دامهاى خریدارى شده قبل از پرواربندى

-6 اجراى روش مناسب پرواربندى

-7 تهیه علوفه مورد نیاز دام ها و رعایت کردن اصول صحیح تغذیه در طول دوره پرواربندى.

-8 طول مدت پروار: معمولا طول کل دوره پرواربندى 3-4 ماه  مى باشد. باید توجه کرد که بیشتر از این مدت چربى لاشه زیاد شده و کیفیت لاشه دام ها کاهش مى یابد. بیشترین پروار در فصل پائیز انجام مى گیرد و میانگین مدت پروار بره هاى پروارى در ایران حدود 120 روز مى باشد.

-9 رعایت اصول بهداشتى، واکسیناسیون و استفاده از داروهاى ضد انگل.

-10 خرید علوفه و مواد متراکم در زمان مناسب: 8 کیلو به ازاء هر کیلوگرم افزایش وزن بدن )یونجه، شبدر، سیلو، جو و(... خوراک در نظر گرفته مى شود.

-11 روش فروش دام: فروش بصورت قیمت سرپایى یا پس از کشتار )اگر سرک باشد و کشتارگاه نزدیک محل پرورش بهتر است که لاشه فروخته شود)

نتیجه گیرى:

گوشت یکى از مهم ترین و اساسى ترین منابع پروتئین حیوانى و در شمار اصلیترین مواد غذایى مورد نیاز انسان ها بشمار مى رود. کمبود پروتئین در جیره غذایى روزانه، موجب بروز عوارض سوء تغذیه و بسیارى از بیمارى ها مى شود. از اینرو با توجه به رشد سریع جمعیت چاره اى جز افزایش تولیدات دامى نیست. افزایش تولیدات دامى با افزایش تعداد واحد هاى دامى و افزایش بازده واحد دامى حاصل مى شود.

پرواربندى یکى از روش هایى است که مى تواند ظرفیت بازدهى را در هر واحد دامى افزایش داده و همزمان با افزایش تولید گوشت، کیفیت لاشه را نیز افزایش دهد. همچنین این روش موجب اشتغال زایى، کاهش واردات گوشت، اقتصادى شدن و سوددهى بیشتر واحدهاى گوسفنددارى مى شود که امروزه مورد توجه پرورش دهندگان بیشترى واقع شده است.